Soms is er sprake van een hechtingsstoornis tussen een kind en ouder. Dit kan leiden tot gedragsproblemen in de kindertijd en met name vaak versterkt in de puberteit. In dit blog geven wij meer inzicht in de term hechtingsstoornis, de oorzaken en kenmerken hiervan en welke hulp hierbij mogelijk is om dit weer in goede banen te leiden.
Oorzaken hechtingsstoornis
Kinderen die in hun vroege jeugd ervaringen hebben meegemaakt waarin het niet goed is gegaan in de emotionele hechting aan de ouders of andere verzorgers, het gaat om de personen die het grootste deel van de opvoeding op zich nemen, kunnen een hechtingsstoornis ontwikkelen. Deze stoornis kan in verschillende gradaties kenbaar worden. Er ontstaat dan een vorm van emotionele afstand tussen ouder en kind en kan soms leiden tot extreem geweld en uithuisplaatsing. Vaak is het kind teleurgesteld in de hechting van de eerst verzorgende (ouder), waardoor het kind ‘leert’ dat hij of zij niet kan vertrouwen op een volwassene en grotendeels voor zichzelf moet zorgen.
De oorzaken en omstandigheden die leiden tot deze stoornis zijn onder andere:
Kind zijn uit een ongewenste zwangerschapAdoptie of opgroeien bij voogd of familieOverlijden van een van de oudersScheiding en/of ouderverstoting Mishandeling, verslaving of psychische stoornis bij de ouder(s)Langdurige afwezigheid van een van de ouders Lange ziekenhuisopname van het kind of ouder in de eerste 2-3 levensjarenOuders die een te harde en disrespectvolle opvoeding hanteren.
Hechtingsstoornis en algemene problematiek
De problemen met kinderen die niet (goed) gehecht zijn, komen vaak zwaar op het bordje van de eerst verzorgende ouder terecht. In de meeste gevallen is dit de moeder. Bij sprake van een hechtingsstoornis zal een kind naar de moeder heel onredelijk en agressief kunnen zijn, maar naar de buitenwereld heel normaal overkomen. Vaak wordt de moeder dan ook niet goed gehoord en begrepen. Dit kan leiden tot onenigheid in de familie, waardoor de moeder nog meer alleen komt te staan.
Een kind met een hechtingsstoornis
Vaak denken hulpinstanties, psychologen en psychiaters dat diverse problematiek wel aan de moeder zal liggen, waarbij de problemen van moeder niet goed in kaart worden gebracht. In extreme gevallen kan dit, door bijvoorbeeld de inmenging van Jeugdzorg, leiden tot uithuisplaatsing van het kind. Het kind zelf zal zich afzetten tegen iedereen die emotioneel te dichtbij komt. Een kind met een hechtingsstoornis durft zich niet of moeilijk te hechten, want dat heeft het uiteindelijk niet (goed) geleerd. Het kind zal liefde aan pijn koppelen en dit waar mogelijk vermijden. In bepaalde gevallen zal het kind zich afweren door te slaan, schelden, spugen, schoppen, liegen, weglopen en mensen tegen elkaar uitspelen.
De kenmerken van een hechtingsstoornis
De kenmerken van een hechtingsstoornis worden in de regel vaak verwisselt met andere syndromen. Uit de praktijk blijkt vaak dat er foute diagnoses worden gesteld. Dit kan leiden tot een onjuist advies en therapie die niet is toegespitst op de werkelijke problematiek. Diverse kenmerken van een hechtingsstoornis kunnen hierdoor juist verergeren. De belangrijkste en zichtbare kenmerken van een hechtstoornis zijn:
Oppervlakkige hechting aan veel mensen, een soort allemansvriendjeHecht gemakkelijk aan vreemden en spreekt anderen zomaar aan Maakt vaak geen oogcontact, dat confronteert te veelWreed naar dieren en kleine kinderenZiet de gevolgen van het eigen handelen nietExtreem claimend gedrag en aandacht opeisend Stelen als vorm van controle en het bezitten van iets
- Slechte gewetensontwikkeling
- Liegen en fouten ontkennen
- Ouders of mensen tegen elkaar opzetten en uitspelen
- Geen impulscontrole
- Slecht te corrigeren en zoekt negatieve aandacht
De ouder heeft begrip en erkenning nodig
De reden waarom een kind met een hechtingsstoornis dit doet is om de ouder te testen of die nog van hem houdt. Als de ouders probeert te corrigeren, in te grijpen of boos wordt, geeft dit het kind de bevestiging dat het nog steeds onveilig is om zich aan deze ouder te hechten. De weerstand zal vaak alleen nog maar meer toenemen. Indien de ouder toch lief en geduldig blijft, zal het kind vaak extremer gedrag laten zien, om toch bevestiging te krijgen in zijn gedachtegang. Voor de ouder is dit vaak erg moeilijk vol te houden zonder begrip en steun uit de omgeving.
Voor alle vragen en problematiek rondom een mogelijke hechtingstoornis kan Moments of Care een luisterend oor bieden als kindercoach of bij diverse gedragsproblemen.